17. Między Wschodem a Zachodem. Kultura polityczna Outremer, 1100-1204
Przedmiotem zainteresowania jest kultura polityczna elit Outremer w latach 1100-1204, zwłaszcza zaś tych elit, których władza dotyczy bądź pozostaje w związku czy też relacji z władzą królewską Jerozolimy. Organizmy polityczne wyrosłe w Syrii i Palestynie po pierwszej krucjacie (1099) kształtowały się na styku wpływów społecznych, kulturowych i politycznych sfer: łacińskiej, bizantyńskiej, wschodnio-chrześcijańskiej i muzułmańskiej. Stwarza to szansę na przedstawienie w ujęciu porównawczym badań nad zjawiskiem międzykulturowego przekazu idei związanych ze sferą władzy. Temat daje też możliwość podjęcia dyskusji i sformułowania wspólnych ram koncepcyjnych dla rozważanych problemów badawczych z zakresu historii politycznej i społeczno-kulturowej. „Kultura polityczna”, przyjęta jako termin kategoryzacji różnorodnych i niejednolitych przejawów elitarnych relacji władzy, oferuje przestrzeń badawczą, uwzględniającą różne formy konceptualizacji władzy, skupiające się zarówno wokół jej teorii, jak i praktyki. Służy więc określeniu swoistych „reguł gry” w sferze polityki, procesu ich kształtowania, a także identyfikacji naczelnych kategorii kultury politycznej Outremer.
17. Between East and West. The Political Culture of Outremer, 1100-1204
The subject of interest is the political culture of the Outremer elites (1100-1204), especially those elites whose power concerns or is in connection with the kingship in Jerusalem. The political organisms that emerged in Syria and Palestine after the First Crusade (1099) were shaped at the intersection of the social, cultural, and political influences of the Latin, Byzantine, Eastern Christian, and Muslim spheres. Thus, the topic provides an opportunity to present a comparative study of the cross-cultural transmission of ideas related to the sphere of power. The raised subject provides an opportunity to discuss and formulate a common conceptual framework for the research problems in the field of political and socio-cultural history. "Political culture" adopted as a term to categorize the diverse and heterogeneous manifestations of elite power relations, offers a research space that takes into account different forms of conceptualization of power, centered around both its theory and practice. Thus, it serves to define specific 'rules of the game' in the political sphere, and the process of shaping them, as well as to identify the main categories of Outremer political culture.
The biblical themes of divine vengeance were popular in the twelfth century and can be seen in the Magdeburg letter as well. The crimes committed by the Slavs had to be avenged, and they had to return to Christianity. Both aims were interconnected and were possible only through a military campaign associated with the crusade and transmitted through preaching, which was morally and legally justified using theological arguments. The action itself was a holy war fought, in theory, for defensive scope. In practice, it was nothing but reconquest of a lost territory and its integration within the Saxon ecclesiastical structure. The paper will argue that the Magdeburg letter is an example of extension of the crusading concept of defending a holy territory, namely what remained Christian within it. The Christian past of the Slavic lands was emphasized through analogy with Jerusalem, which was symbolically “moved” to the North, but also located in an easterly direction (east of the Elbe).
Data i miejsce referatu zostaną podane wkrótce wraz z harmonogramem szczegółowym Kongresu.
Robert II Krótkoudy był najstarszym synem Wilhelma I Zdobywcy, który wziął krzyż i ruszył na czele podległych mu Normandczyków na I wyprawę krzyżową. Udając się na wschód, książę ten z jednej strony dołączył do ruchu wojowników Boga, który rozpalił Europę, z drugiej zaś kultywował rodzinne tradycję, kontynuując dzieło jego swego dziadka Roberta I Wspaniałego, który zmarł w czasie powrotu z pielgrzymki do Ziemi Świętej. Robert II mimo waleczności i zdolności politycznych, którymi wykazał się w latach wyprawy krzyżowej, wypełniwszy swoje śluby, nie sięgnął po żadne zdobycze terytorialnych w czasie I krucjaty. W czasie swego własnego powrotu ze zbrojnej pielgrzymki, utracił również koronę angielską, którą po niespodziewanej śmierci Wilhelma II, przejął ich najmłodszy brat, który przeszedł do historii, jako Henryk I.
Data i miejsce referatu zostaną podane wkrótce wraz z harmonogramem szczegółowym Kongresu.
Pieczęcie i ikonografia stanowią dobre źródła wiedzy o uzbrojeniu krzyżowców z terenów Ziemi Świętej z XII i XIII wieku. Na ich podstawie można określić nie tylko jakie poszczególne elementy wyposażenia bojowego wykorzystywali ówcześnie krzyżowcy, ale także jest możliwe zrekonstruowanie całych zestawów uzbrojenia zarówno rycerstwa jak i piechoty. W świetle źródeł możemy stwierdzić, że technika wojskowa obszaru Outremer była zbliżona do wzorów zachodnioeuropejskich, które odpowiadały rozwiązaniom praktycznym w sztuce wojennej tego okresu. Średniowieczne uzbrojenie było także istotnym elementem kultury politycznej oraz instrumentem projekcji siły wobec wrogów oraz poddanych.
Data i miejsce referatu zostaną podane wkrótce wraz z harmonogramem szczegółowym Kongresu.
Zasadniczy cel krucjaty ogłoszonej przez Urbana II - wyzwolenie Jerozolimy i zniszczenie niewierzących – nie był łatwy do zrealizowania. Krzyżowcy zdołali zdobyć Święte Miasto, muzułmanie opuścili Jerozolimę i inne zdobyte miasta ale zachowali swoje gospodarstwa i wioski. W przededniu krucjaty muzułmanie stanowili większość populacji Syrii i Palestyny. Zdobywcy byli mniejszością w podbitym kraju. Frankowie nigdy nie stali się większością w na zajętych terenach, nie zmieszali się też z miejscową społecznością. Ostatecznie jednak Łacinnikom udało się wypracować modus vivendi z muzułmańskimi poddanymi i stworzyli niezwykłe, różnorodną społeczność, która nie była wyraźnie odmienna od wzorców znanych z Europy. Celem artykułu jest przeanalizowanie w jaki sposób łacińscy kronikarze tworzący w pierwszych dekadach istnienia Królestwa Jerozolimskiego przedstawiali muzułmańskich poddanych Baldwina I.
Data i miejsce referatu zostaną podane wkrótce wraz z harmonogramem szczegółowym Kongresu.
Wojska pierwszej krucjaty, ogłoszonej przez papieża Urbana II w 1095 r., zdobyły Jerozolimę w lipcu 1099 r. Krzyżowcy musieli podjąć natychmiastowe decyzje dotyczące zarządzania tym nowo zdobytym terytorium. Dlatego też, w obliczu zbliżającego się ataku z Egiptu, wybrali swojego pierwszego władcę. Po zwycięstwie chrześcijan w bitwie pod Askalonem, wybrany władca, Gotfryd z Bouillon, wspierany przez Arnulfa z Chocques, mianowanego w tym samym czasie patriarchą Jerozolimy, stanął przed ogromnym zadaniem narzucenia łacińskich rządów nad małym, śródlądowym królestwem otoczonym zewsząd wrogim terytorium. Ich wysiłki w tym zakresie zostały zakłócone: najpierw przez przybycie arcybiskupa Daiberta z Pizy, na rzecz którego Arnulf został zdymisjonowany, a następnie przez śmierć Gotfryda w lipcu 1100 r. Doszło do walki o władzę między królem Baldwinem I, bratem i spadkobiercą Gotfryda, a Daibertem, która zakończyła się spektakularnym starciem w kościele Grobu Świętego w Wielkanoc 1101 r.
Data i miejsce referatu zostaną podane wkrótce wraz z harmonogramem szczegółowym Kongresu.
Dziewiąta Krucjata (1271-1272) stanowi kluczowy etap w transformacji krajobrazu politycznego państw krzyżowców. Krzyżowcy starali się odzyskać terytoria i ponownie potwierdzić dominację chrześcijańską w regionie. Jednak napotkali znaczny opór ze strony Mameluków. Ten konflikt stanowi nie tylko walkę militarną, ale także złożone negocjacje kultur politycznych. Elity krzyżowców próbowały utrzymać swoje wpływy poprzez tradycyjne europejskie praktyki feudalne. Podpisanie traktatu między Królestwem Jerozolimy a Mamelukami w 1272 r. oznaczało koniec aspiracji krzyżowców w Lewancie i konsolidację dominacji politycznej Mameluków. Niniejsze badanie kładzie nacisk na międzykulturową dynamikę władzy, która kształtowała relacje elit, skupiając się na tym, w jaki sposób zarówno teoria, jak i praktyka władzy politycznej były negocjowane w kontekście, w którym przecinały się dyplomacja, strategie wojskowe i wymiana kulturowa.
Data i miejsce referatu zostaną podane wkrótce wraz z harmonogramem szczegółowym Kongresu.
Gorąco dyskutowany wybór Gotfryda z Bouillon na princepsa (księcia, nie zaś króla!) Jerozolimy po zdobyciu Świętego Miasta (1099) otworzył okres, w którym relacje między doczesnością a duchowością w Królestwie Jerozolimskim zostały zdefiniowane w sposób empiryczny. Chociaż Jerozolima cieszyła się wyjątkowym statusem w chrześcijaństwie doby średniowiecza, to szczególne warunki, które zdeterminowały utworzenie Królestwa Jerozolimskiego, sprawiły, że rozwój struktur politycznych i hierarchii kościelnej był niezwykle trudny. Mój referat ma na celu zweryfikowanie - na podstawie historiografii łacińskiego Wschodu - w jaki sposób wybór Gotfryda z Bouillon na władcę chrześcijańskiej Jerozolimy i utwierdzenie władzy królewskiej przez Baldwina I zostały zapamiętane w XII i XIII wieku.
Data i miejsce referatu zostaną podane wkrótce wraz z harmonogramem szczegółowym Kongresu.
W historiografii wciąż nierozstrzygnięta pozostaje kwestia kształtowania się królewskiego otoczenia Baldwina III (1143–1163). Warto zatem przyjrzeć się mechanizmom budowania własnego zaplecza przez króla, który objął władzę w 1152 r. po wojnie domowej z matką, królową Melisandą. Proponowane podejście opiera się na danych statystycznych pochodzących ze źródeł dyplomatycznych. Celem jest przedstawienie wewnętrznego składu i przemian zachodzących w otoczeniu Baldwina III poprzez zwrócenie uwagi na itinerarium władcy, świadków na dokumentach królewskich, okresów ich pojawiania się w najbliższym gronie Baldwina III, a także ich porównania z otoczeniem Melisandy. Zestawienia te pozwolą, mając wzgląd na rolę króla jako fons honorum, ujawnić czynniki doboru, awansu lub upadku społeczno-politycznego w Jerozolimie. Teza zakłada, że kształtowanie się elit władzy za Baldwina III miało charakter procesu nie zaś rewolucji, mimo wojny domowej, a władza królewska opierała się na zasadzie konsensusu.
Data i miejsce referatu zostaną podane wkrótce wraz z harmonogramem szczegółowym Kongresu.
Natura średniowiecznych podmiotów politycznych w Górnym Libanie jest nadal dyskusyjna. Tymczasem dowody toponimiczne ze współczesnych źródeł pierwotnych sugerują, że lenna mardaickie, utworzone około 680 r., nadal prosperowały podczas wypraw krzyżowych, aż do 1305 r. Zastosowana metoda rysuje mapę średniowiecznego Górnego Libanu poprzez restytucję źródeł pierwotnych (krzyżowców, wschodniorzymskich i arabskich), aby pokazać możliwe granice lokalnych lenn chrześcijańskich. Źródła pierwotne wyraźnie rozróżniały między naturalnym odniesieniem Libanu (góra) a politycznym (lenna mardaickie). Uważne odtworzenie źródeł postkrzyżackich (między innymi Ibn Qilaï z 1500 i Sionity z 1619) pozwala nam a posteriori stworzyć mapę średniowiecznego Górnego Libanu, w którym lokalna elita rządząca (głównie maronicka) uważała się za część chrześcijaństwa chalcedońskiego, uznając autorytet lokalnych struktur politycznych krzyżowców w Outremer, ale także polityczną zwierzchność cesarzy wschodniorzymskich.
Data i miejsce referatu zostaną podane wkrótce wraz z harmonogramem szczegółowym Kongresu.
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Celem referatu jest przedstawienie Genealogii Jezusa Chrystusa jako ważnego elementu kultury politycznej Outremer w pierwszych latach po zdobyciu Jerozolimy przez pierwszą krucjatę. Uroczysty rytuał odczytywania tego fragmentu ewangelicznego (Mt 1, 1-17) był ważnym elementem obchodów liturgicznych świąt Bożego Narodzenia oraz Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Boże Narodzenie w roku 1099 oraz w 1100, a także Narodzenie NMP w 1101 wiązały się z istotnymi wydarzeniami dziejów kształtującego się Królestwa Jerozolimskiego, które można badać poprzez równoległą lekturę kronik Fulchera z Chartres oraz tzw. „Bartolfa z Nangis”. Interpretacja symboliki i znaczeń związanych z Genealogią Jezusa przynosi ważne wnioski w badaniu pamięci i tożsamości zbiorowej elit Królestwa Jerozolimskiego.
Data i miejsce referatu zostaną podane wkrótce wraz z harmonogramem szczegółowym Kongresu.
Gwidon z Lusignan jest często postrzegany jako jeden z największych przegranych średniowiecza, obciążany przez współczesnych mu autorów oraz późniejszych historyków odpowiedzialnością za klęskę pod Hattinem i w konsekwencji za upadek Jerozolimy. Jego reputacja wykazuje jednak większą złożoność. Niniejszy referat analizuje trzy dominujące strategie narracyjne przyjmowane przez autorów opisujących postać Gwidona w jego czasach oraz aż do XIII w.: krytykę jego działań lub ich braku; redystrybucję winy, obejmującą zarówno przypisywanie odpowiedzialności innym postaciom, jak i podkreślanie pozytywnych działań osób trzecich; oraz przemilczenie, polegające na całkowitym pominięciu jego roli w wydarzeniach. Referat śledzi ewolucję tych narracji do XIII w. i rozważa, czy można wyciągnąć jakieś wnioski na temat przedstawiania Gwidona w zestawieniu z innymi wybitnymi postaciami wypraw krzyżowych.
Data i miejsce referatu zostaną podane wkrótce wraz z harmonogramem szczegółowym Kongresu.
